Rynek produktów ekologicznych rozwija się dynamicznie. Konsumenci coraz częściej decydują się na to, co przyjazne środowisku. Ochrona ekosystemu to jednak jedno, postawy prozdrowotne drugie, a powszechnie panujący „Eko” trend, to trzecie ważne kryterium wyboru. W myśl tego podąża wiele firm, które ostatecznie nie zawsze spełniają warunki potwierdzające ekologiczność danego produktu. Co świadczy o tym, że produkt jest „Eko”? Jak go zidentyfikować?
-
Zgodnie z przepisami prawa produkt ekologiczny musi zawierać w swoim składzie co najmniej 95% składników ekologicznych. Pozostałe 5% mogą stanowić składniki „nieekologiczne”, które są wypisane w załączniku IX Rozporządzenia Komisji (WE) nr 889/2008.
-
Potwierdzeniem jakości ekologicznej jest certyfikat, świadczący o zastosowaniu się do ekologicznych norm unijnych, w tym poddanie podmiotu gospodarczego właściwej kontroli.
-
Oznakowanie unijnym symbolem, tzw. „Euro-liściem” (połączenie symbolu flagi europejskiej i liścia) umożliwia identyfikację produktu „Eko”, tym samym deklarując zawartość składników pochodzenia ekologicznego.
-
Przepisy unijne regulują użycie w nazwie produktu takich określeń, jak „Eko”, „Organic” czy „Bio”. Brak certyfikatu nie zakazuje jednak sygnowania produktów terminem „naturalne”.
Produkt „Eko”, czyli jaki?
Na wstępie warto zaznaczyć, że słowa „Bio” i „Eko” oznaczają to samo, a więc mogą być stosowane zamiennie. W przypadku przepisów prawa, to jednak – „ekologiczny” jest najwłaściwszym określeniem.
Produkty „Eko” to takie, które pochodzą z produkcji ekologicznej i zawierają co najmniej 95% składników pochodzących z rolnictwa ekologicznego. Wytwarzane są za pomocą naturalnych środków i procesów (to znaczy, że nie zostały przetworzone technologicznie, przy użyciu środków pochodzenia chemicznego i nie obciążają środowiska w większym stopniu niż naturalne ekosystemy).
W produkcję ekologiczną wpisane są m.in. cele, związane z maksymalną neutralizacją lub całkowitym wyeliminowaniem negatywnego wpływu na środowisko i klimat, przyczynianie się do dobrostanu zwierząt (w tym szczególnie zaspakajanie potrzeb behawioralnych), a także wspieranie ekologicznej hodowli roślin. Produkty „Eko” oznaczone są certyfikatami, które spełniają wymogi organów Unii Europejskiej.
Ekologiczna produkcja drobiu
W Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 889/2008 poświęcono osobny rozdział (2) dotyczący ekologicznej produkcji zwierzęcej z uwzględnieniem poszczególnych gatunków, w tym drobiu. Mięso może być uznane za „ekologiczne” czy „Bio”, jeśli zostaną spełnione wszystkie, ważne aspekty. Począwszy od pochodzenia zwierząt (wybór ras czy linii, biorąc pod uwagę ich żywotność, odporność na choroby i zdolność przystosowania do danych warunków), poprzez warunki w pomieszczeniach inwentarskich, praktyki gospodarskie i obsadę zwierząt (tj. liczba zwierząt konkretnego gatunku na danym obszarze na 100 ha użytków rolnych), aż do gruntów rolnych.
W każdym z tych obszarów, podmioty gospodarcze są zobowiązane zastosować się do określonych przepisów prawa. Co ciekawe, jednoczesna produkcja zwierząt ekologicznych i „nieekologicznych” jest dozwolona. W tym przypadku najważniejszym warunkiem jest wyraźne oddzielenie obu jednostek, uniemożliwiając ich pomieszanie.
Wiarygodna produkcja ekologiczna to taka, która podlega systematycznym kontrolom i skutecznej weryfikacji na każdym etapie produkcji, przetwórstwa oraz dystrybucji.
Ekologiczna produkcja zwierzęca jest równoznaczna z przestrzeganiem przepisów rolnictwa ekologicznego, z których najważniejsze to: zakaz stosowania – hormonów, GMO, promieniowania jonizującego, a także ograniczenia stosowania antybiotyków (wyłącznie w sytuacji koniecznej, niezbędnej dla zdrowia). Należy też spełniać szczególne warunki chowu, takie jak prawidłowości związane z rozwojem czy zapewnienie zwiększonej przestrzeni, jak również zatroszczenie się o dobrostan ptactwa. Ogólnie rzecz ujmując, poszanowanie wszelkich zasad humanitarnych oraz ochrony środowiska naturalnego zgodnie z przyjętymi normami „Eko” produkcji. To wszystko jest zależne od ostatecznej jakości produktu ekologicznego. W końcu „Kurczak Eko” nie bierze się znikąd…
Zestawienie różnic chowu – ekologicznego i standardowego na podstawie przepisów prawa
W ramach chowu standardowego można wyodrębnić różne odmiany, jak np. spowolniony, wydłużony czy ściółkowy. Rozróżniają je szczególne cechy charakterystyczne. Metody chowu zostały wymienione w Rozporządzeniu Komisji (WE) NR 543/2008 w załączniku IV, natomiast warunki, w jakich drób musi być chowany zostały określone w załączniku V.
Świadomość konsumencka
Społeczeństwo jest coraz bardziej świadome tego, co rzeczywiście jest „Eko”, a co „ekościemą” (tzw. „greenwashing”). Wskazuje na to choćby tegoroczny raport z badań Green Generation dotyczący świadomości ekologicznej Polaków. W badaniu wzięło udział 2000 tys. Internautów, z których 85% przyznało, że dostrzega „nieekologiczne” praktyki i greenwashing sprzedawców oraz producentów.
Pomimo, braku odpowiedniego certyfikatu ekologicznego, wiele firm stara się zasugerować konsumentom, że ich produkty są „ekologiczne”. To, za sprawą różnego rodzaju technik wizualnych. Tego typu zabiegi, mogą mieć jednak odwrotny rezultat, doprowadzając do utraty zaufania konsumentów w stosunku do danych produktów.